–NIEUWSMIJDING

nog in bewerking!

Nieuwsmijders waren er altijd al, maar niet in de aantallen waarvan we nu getuige zijn in ons land. Ik moet bekennen dat ik ook andere prioriteiten stel bij de opname van nieuws. Ik selecteer meer en mijd de eindeloze dagelijkse nieuwsherhalingen met steeds hetzelfde nieuws. Totale nieuwsmijding vind ik echter onverstandig, want je levert je geheel uit aan wat de (massa)media je voorschotelen, zonder je te verdiepen in de achtergronden. De media pretenderen weliswaar objectief te zijn. Maar wat is objectiviteit als je dagelijks in een informatiebombardement (sorry voor het woord) permanent aandacht besteed aan twee oorlogen op de wereld en de vele andere oorlogen nauwelijks belicht. Cameraploegen worden in veel van die landen geweerd en het is doorgaans slecht gesteld met de vrijheid van meningsuiting. Het aantal dodelijke slachtoffers en zwaargewonden in minder belichte conflictgebieden is vaak vele malen groter dan de situatie rond Israël, maar informatie daarover ontbreekt vaak. Wie de website van Amnesty International en de Verenigde Naties bezoekt kan die willekeur in nieuwsselectie gemakkelijk vaststellen. Totale nieuwsmijding is dus geen oplossing, want het gevolg is dat achtergronden niet worden belicht en tunnelvisies kunnen gedijen. Actualiteitenprogramma Een Vandaag berichtte medio 2024 al dat steeds minder Nederlanders geïnteresseerd zijn in nieuws. ‘Het raakt hun belevingswereld niet’ (1).

Angst
Dat lijkt mij echter niet de werkelijke reden. Angst speelt volgens mij een grotere rol en dat wordt ook als argument gegeven. ‘Het jaagt teveel angst aan’ vertelde een nieuwsmijder naar aanleiding van de vele oorlogen, natuurrampen en maatschappelijke instabiliteit en onveiligheid. Volgens recent onderzoek van het Rode Kruis zapt meer dan de helft van de Nederlanders regelmatig door bij nieuws over rampen en conflicten (2). Wat er nu in Syrië gebeurt mag zeker niet genegeerd worden. Al tien jaren is daar een burgeroorlog gaande waarbij een stad als Aleppo grotendeels is verwoest. Hoe die situatie zich ontwikkelt is afwachten, maar het is wel tekenend hoe complex de situatie voor een klein land als Israël aan het worden is.

Bronnen

  1. ‘Nederlanders steeds minder geïnteresseerd in het nieuws: ‘Raakt hun belevingswereld niet. Actualiteitenprogramma Een Vandaag, 17 juni 2024 . Daniëlle Rademaker. Nederlanders steeds minder geïnteresseerd in het nieuws: ‘Raakt hun belevingswereld niet’ – EenVandaag
  2. ‘Scroll of zap jij ook wel bij wereldleed? Zet je gevoel van machteloosheid om in actie’. Bericht van Het Rode Kruis op de website van 25 november 2024. Volgens onderzoek van de organisatie scrolt of zapt meer dan de helft van de Nederlanders regelmatig door bij nieuws over rampen en conflicten. Dat blijkt uit een recent onderzoek van het Rode Kruis.

 

–Leefstijl en placenta-onderzoek

Binnenkort is het tien jaar geleden dat ik het boek Het Placenta Mysterie publiceerde. Naar aanleiding daarvan bood ik in 2019 daarover een petitie aan bij het Europees Parlement (EP), met het verzoek om in de EU meer aandacht te besteden aan placentaonderzoek. Ik deed dat vanuit de persoonlijke overtuiging dat een goed functionerende placenta van cruciaal belang is voor de foetus en latere ontwikkeling van een kind. Veel gezondheidsproblemen zijn terug te voeren op de prenatale fase, waarin de placenta van cruciaal belang is. Er gebeurt gelukkig veel op dat gebied. Het vakblad Medisch Contact wijdde begin 2024 een publicatie aan onderzoek met betrekking tot de dopplerechografie. Daarbij wordt de bloedstroom van kleine, ongeboren baby’s gemeten waarbij kan worden vastgesteld of de placenta goed werkt. Bij herhaalde afwijkingen is dan aanvullende monitoring van het ongeboren kind noodzakelijk. Deze afwijkingen duiden namelijk op een hoger risico op zuurstoftekort en mogelijk andere gezondheidsproblemen voor de baby (1).  Het belang van dergelijk onderzoek wordt steeds breder voor wat betreft leefstijl en omgeving. Recent onderzoek waarover is gepubliceerd door ZonMw, heeft aangetoond dat kleine plastic deeltjes mogelijk subtiele effecten hebben op de placenta. De resultaten, beschreven door onderzoeker Hanna Dusza en collega’s, zijn recent gepubliceerd in het toonaangevende vaktijdschrift Environmental Health Perspectives. De onderzoekers roepen op tot aanvullend onderzoek om het effect van micro- en nanoplastics op de gezondheid van de moeder en het ontwikkelende kind beter te begrijpen (2). Ik zou meer aan de placentafunctie gerelateerde problemen kunnen aanhalen op het gebied van leefstijl en genetica. Omdat ik geen professional ben maar leek en ervaringsdeskundige, verwijs ik veel naar bronnen. De petitie aan het Europees Parlement staat nog op deze website en dat geldt ook voor een link naar de hoorzitting in Brussel. Ik kon door omstandigheden niet aanwezig zijn bij de hoorzitting in het EP, had wel schriftelijk afgezegd, maar dat bericht heeft de voorzitster niet bereikt. De video van de hoorzitting is nog beschikbaar en de twee medische onderwerpen beginnen halverwege. –Mijn EU petitie over placenta onderzoek | Jaap Spaans en PETI Committee meeting – Multimedia Centre

De komende tijd zal ik DV een aantal acties beschrijven die ik in het verleden heb ondernomen om inzicht te krijgen in de gevolgen van een minder goed functionerende placenta bij een aantal spierziektes en mogelijke erfelijkheidsaspecten. Ik zal met bronnen aantonen dat de placentafunctie ook bij mentale problemen een rol speelt. Ik zal daarbij indien nodig hoofdstukken plaatsen uit mijn boek. Het boek is overigens niet meer leverbaar.

 

 

Bronnen

  1. Vakblad Medisch Contact van 6 februari 2024. ‘Bepaal met dopplerecho functioneren van de placenta’ door Henk Maassen. Maassen is sinds 1999 journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg. Hij stelt wekelijks de Media & Cultuur-pagina’s samen Bepaal met dopplerecho functioneren van de placenta | medischcontact. Het artikel bevat een link waarbij wordt verwezen naar een publicatie over doppleronderzoek in het International Journal of Obstetrics and Gynaecology van juli 2024.
  2. ‘Microplastics hebben mogelijk effect op de placenta tijdens de zwangerschap’. 27 september 2024. ZonMw stimuleert en financiert kennisontwikkeling op het gebied van  gezondheid, zorg en welzijn en gebruik van ontwikkelde kennis en signaleren waar kennis nodig is. Zo blijven we inspelen op de veranderende wereld om ons heen. De publicatie bevat een link naar placenta-onderzoek van Hanna Dusa dat is gepubliceerd in een vaktijdschrift. Microplastics hebben mogelijk effect op de placenta tijdens de zw

–Een dag om over na te denken

Het is woensdag 6 november 2024. Na een zinderende verkiezingsstrijd roepen media in de Verenigde Staten (VS) Donald Trump uit tot winnaar. Zijn verkiezing tot de 57e president zal grote gevolgen hebben voor de machtsverhoudingen op de wereld. Ook voor Europa dat zich decennia lang economisch en politiek kon ontwikkelen tot het machtsblok dat het nu is. Helaas werd de afgelopen decennia nagelaten de economische macht ook te vertalen naar politieke en militaire macht en de verdeeldheid binnen de EU aan te pakken. Voor de verdediging van Europa leunt de EU op de NAVO waaraan de VS de grootste financiële bijdrage levert. (Twee derde van de begroting). De veranderende geopolitieke situatie vereist al op korte termijn een beleidswijziging, die onvermijdelijk grote financiële gevolgen zal hebben voor de economieën van de EU-lidstaten. Nu al stijgen de defensiebegrotingen van NAVO-lidstaten die eerder niet voldeden aan de norm om 2% van het jaarlijkse budget te besteden aan defensie en die bijdragen zullen verder moeten stijgen. Het was president Trump die tijdens zijn eerste ambtstermijn voortdurend wees op die nalatigheid. Allereerst zal Europa de grote verdeeldheid op militair terrein moeten aanpakken. Taalbarrières zullen moeten worden geslecht, er zal integratie van systemen moeten komen zoals gezamenlijke inkoop van materiaal en integratie van communicatie systemen. De kracht van Europese samenwerking bij de krijgsmacht ligt in de economische mogelijkheden en het enorme potentieel van een op elkaar afgestemd personeelsbeleid. Dat zal veel tijd en hoge investeringen vergen. De herverkiezing van president Trump met zijn uitgesproken visie op de NAVO en de mondiale machtsverhoudingen moet als een wake-up call worden beschouwd. Gelet op de complexe mondiale situatie zal Europa op eigen benen moeten staan en de passieve opstelling moeten opgeven. De prioriteiten die eraan komen in aanmerking genomen, zal het duidelijk zijn dat bezuinigingen op hoge begrotingsbudgetten in ons land voor bijvoorbeeld de zorg en het sociale vangnet, onvermijdelijk  zijn. Daar liggen grote uitdagingen die bij slechte voorlichting tot grote sociale onrust kunnen leiden. 

Als ik dit bericht aanvul is het precies 1000 dagen geleden dat de oorlog in Oekraïne begon. Het is ook de dag dat de Russische president Poetin reageert op het gebruik van lange afstandsraketten door Oekraïne, door het beleid t.a.v. inzet kernwapens aan te passen. De regeringen van Finland en Zweden waarschuwen de bevolking voor oorlog. Wat een dag weer. De illusie van duurzame vrede in Europa lijkt steeds meer uit het zicht te verdwijnen. Hierover volgende maand een uitgebreider bericht. Schilderij Klaas Buikema. Klaproos (puppy in oorlogsgebied)

 

–Protestsongs

Ooit maakte ik een studie over het ontstaan van de protestsongs. In mijn periode als emigrant in Canada van1966-1968 werd ik bepaald bij de oorlog in Vietnam, de vele protesten daartegen en het was de voedingsbodem voor het ontstaan van de Flower Power beweging. ‘Make love not war’. en alles zou goed komen. Die tijd is vergelijkbaar met de huidige tijd met oorlogsdreiging, de wedergeboorte van de oorlogseconomie en groeiende angst onder de bevolking. Angst uitte zich in die tijd in de protestsongs zoals pessimistisch overkomende songs als The Eve of Destruction van Barry McGuire. Songs die waren geïnspireerd door de vele spanningen op de wereld, de oorlog in Vietnam, het Midden-Oosten, maar ook nucleaire dreiging en schending van burgerrechten. ‘Eve of Destruction’ oftewel ‘De Vooravond van Vernietiging’ werd de meest bekende song uit de jaren zestig. De degelijke Engelse groep The Hollies brachten het lied The Very Last Day uit, waarin zelfs een oproep tot gebed wordt verwoord (pray rijmt op day).

Een mondiaal protest

De meeste landen kenden wel protestzangers. In ons land waren het onder andere Boudewijn de Groot met ‘Welterusten Mijnheer de President’, Rob de Nijs  met ‘Alles wat ademt’. In Engeland werd de Schotse singer-songwriter Donovan bekend met songs als ‘The Universal Soldier’. De Verenigde Staten telde volgens mij de meeste protestzangers zoals Bob Dylan en The Byrds. Een van mijn favoriete protestsongs is ‘Turn Turn Turn’ over de wisseling van tijden. Het lied eindigt met de slotregel dat er ook een tijd van vrede kan komen en dat het daarvoor nog niet te laat is. Bijna zes decennia later zullen velen vraagtekens plaatsen bij die wens, nu de wereld complexer is dan ooit tevoren en vrede verder weg lijkt dan ooit. Tijden veranderen inderdaad maar niet altijd ten goede. De mensheid staat voor immense uitdagingen en die zullen iedereen raken.

Kan de mensheid vrede bewerkstelligen op eigen kracht?

Wat mij bij bronnenonderzoek wel opviel was dat er weinig protestsongs waren van The Beatles. Ik las ergens dat manager Brian Epstein daar geen voorstander van was. Ik denk dat het te maken had met de sfeer in Engeland in de zestiger jaren. De Tweede Wereldoorlog met de vele miljoenen slachtoffers lag nog vers in de geheugens van de bevolking en men richtte zich op de Wederopbouw. Ongetwijfeld heeft daarbij ook meegespeeld dat Europa, dankzij de militaire inzet van de VS en andere bondgenoten kon worden bevrijd. Bedekt waren er wel protestsongs van The Beatles, maar eigenlijk meer pleidooien voor vrede zoals ‘All we need is love’, ‘The fool on the hill (president) en ‘Imagine’ van John Lennon dat in de top 3 staat van protestsongs en ‘Give Peace a Chance’ van Lennon and Yoko Ono. Bekend zijn vooral de Bed-ins van Lennon en Yoko Ono in de Hilton hotels van Amsterdam en Montreal. West Europa heeft bijna 80 jaar van vrede gekend. De welvaart heeft ons in slaap gesust. Terwijl we zelfgenoegzaam de andere kant uitkeken, werkten machthebbers hun plannen uit om de Wereldorde op zijn kop te zetten. Alles maar dan ook alles is in beweging. Wie de gevolgen echt onder ogen durft te zien, wordt naar de mens gesproken realist of pessimist. 

Persoonlijk geloof ik niet dat de mensheid in staat is om op eigen kracht vrede op aarde te bewerkstelligen. Daarvoor is de gebrokenheid te erg. Uiteindelijk zal er een ingrijpen nodig zijn van Bovenaf om de kerstgedachte van Vrede op Aarde daadwerkelijk te verwezenlijken. De plaquette aan de voorzijde van de Beurs van Berlage in Amsterdam verwoordt de gedachte dat alle mensen ooit broeders (en zusters) zullen worden. De verwezenlijking daarvan lijkt helaas verder weg dan ooit.

Foto’s Jaap Spaans: 

 

–Over een prima stap van de Rabobank, leefstijl en stressreductie 

In een advertentie in de Hoogeveensche Courant van 25 september jl. kondigde de Rabobank met trots aan, dat er eind 2024 een nieuwe centrale bank locatie komt aan de Schutsstraat in het centrum van Hoogeveen. Volgens de directeur van de bank die het besluit aankondigde, was het een reactie op de behoefte van klanten zoals de wens om beter bereikbaar en toegankelijk te zijn. In 2021 tijdens de pandemie verhuisde de bank naar het kantorencomplex in een buitenwijk van Hoogeveen. Tot teleurstelling van veel burgers. Ik en velen met mij zullen dan ook blij zijn met deze stap . Enige tijd geleden had de bank al een bijeenkomst georganiseerd in theater de Tamboer om uitleg te geven over onderwerpen als veiligheid, nieuwe vormen van bankieren etc.. Met enige scepsis ging ik erheen in de overtuiging dat er toch weinig belangstelling zou zijn. Een totaal verkeerde inschatting dus. Na een prima ontvangst in een volle foyer werd er omgeroepen dat het programma zou starten in de grote theaterzaal. Tot mijn verbazing was die afgeladen en dat was illustratief voor de groeiende behoefte aan kennis over digitalisering onder senioren, kwetsbare groepen en anderen. Ook andere plaatselijke organisaties zoals de bibliotheek waren aanwezig met stands en voorlichters. Uit reacties die ik opving en gestelde vragen bleek dat  burgers in toenemende mate afhankelijk worden van familie, zorgverleners en mantelzorgers. Landelijk zou het gaan om 2.5 miljoen burgers. Ik heb deze problematiek bij herhaling via vragen en petities aangekaart bij de DNB en de Tweede Kamer. Lees ook mijn bericht over de laatste petitie op deze website site –Mijn petitie aan de Tweede Kamer over Cyberveiligheid | Jaap Spaans

Contactloze samenleving

Ik merk dat de onvrede onder burgers over wat ik maar aanduid als de contactloze samenleving groeit. Het aantal toegankelijke mailadressen van overheden, bedrijven en andere organisaties neemt in snel tempo af en ervoor in de plaats komen telefoonnummers waarbij de beller te maken krijgt met vaak lange wachtrijen die veel tijd en energie kosten en stress opleveren. Ik heb dat de laatste tijd extra gemerkt, omdat ik wegens omstandigheden vaker met instanties moest bellen. Toen die intensiteit wat afnam, heb ik direct de stap genomen om het aantal inkomende mails en apps te reduceren en dat had al snel effect. De hectiek in de samenleving heeft steeds meer impact op leefstijl en dus gezondheid.

Leefstijl

Afgelopen dinsdag hoorde ik via de radio een nieuwsbericht dat het aantal burn-outs snel toeneemt en bij ongewijzigd beleid de samenleving kan ontwrichten bijvoorbeeld door stijgende zorgkosten en sociale uitkeringen maar ook groeiende personeelstekorten. We zullen dus aan leefstijlverbetering en preventie moeten doen. Ik ben daar momenteel druk mee en dat werkt. Ik bevind mij wel in de gelukkige omstandigheid dat ik gepensioneerd ben en niet meer zoals vroeger bij de politie met schild en wapenstok tegenover agressieve demonstranten kwam te staan. Overigens was de sfeer bij veel politiekorpsen toen gemoedelijker dan in deze hectische tijd, voor zover ik dat kan inschatten. Van 11 tot en met 15 november 2024 is het de ‘Week van de Werkstress’ met als thema ‘Sociale Veiligheid’. Zie de volgende links naar informatie over die week en hoe je als mens kan de-stressen. 

De dag nadat ik dit bericht plaatste werd de politie opgeschrikt door een datalek, waarbij volgens de media contactgegevens van politiemensen bekend zijn. Het voorval domineerde de media, maar de gevolgen van deze hack zijn nog niet te overzien. Digitalisering heeft vele voordelen, maar de nadelen zoals cybercriminaliteit worden ook steeds evidenter. Er dienen betere maatregelen te komen om de burgers daartegen te beschermen. 

Stress op de werkvloer aanpakken voordat het te laat is — DESTRESS (destress-project.nl)

Home | Week van de Werkstress (wvdws.nl)

 Foto Jaap Spaans familiearchief. In de jaren zeventig was het gemoedelijker in de samenleving, minder werkstress.

–Fascinerend onderzoek dementie

Op de laatste dag van juli en de eerste dag van augustus 2024 verschenen er twee publicaties over belangrijke onderzoeken die mijn aandacht trokken. In het gezaghebbende wetenschappelijke vakblad The Lancet verscheen een publicatie over veertien risicofactoren die een rol spelen bij kans op dementie. De andere publicatie is van de BBC en ging over het Foetal Alcohol Syndrome, wat staat voor de mogelijke gevolgen van alcoholgebruik voor de foetus tijdens zwangerschap. Beide onderzoeken hebben te maken met leefstijl. Wat doe je als mens wel en wat doe je niet, wat consumeer je wel en wat laat je staan. Ik doe zelf de wekelijkse boodschappen en verbaas mij telkens weer over de enorme schappen in de supermarkten met ongezonde producten die worden gekocht en dus geconsumeerd. Het is een welvaartsverschijnsel dat niet genoeg kan worden belicht.

Risicofactoren Dementie

Dementie is een groeiend probleem in onze vergrijzende samenleving. Ik heb twee van mijn zussen en mijn broer het afgelopen decennium verloren aan deze wrede ziekte en diverse kennissen en vrienden. Je vraagt je dan aan wanneer je zelf aan de beurt bent. Ik houd de kwaliteit van mijn geheugenfunctie goed in de gaten, maar welk geheugenverlies komt door ouderdom en welk kan mogelijk een gevolg zijn van dementie. In de publicatie in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet wordt gesteld dat er veertien risicofactoren factoren zijn die van invloed zijn op dementie en die direct aangepakt moeten worden, ook als er sprake is van een genetische aanleg. Een sociale risicofactor op jonge leeftijd is weinig scholing. Op middelbare leeftijd komen daar bij gehoorverlies, ernstig overgewicht, diabetes, roken, onvoldoende lichaamsbeweging, hoge bloeddruk, hoog LDL-cholesterol, overmatig alcoholgebruik, hersenletsel en depressie. Op oudere leeftijd kunnen factoren als luchtverontreiniging, eenzaamheid en verlies van gezichtsvermogen een rol spelen. Er zijn ook niet beïnvloedbare factoren zoals leeftijd, geslacht en genen (1 citaat en geparafraseerd). Ook de acceptatie en mantelzorg van familieleden kan invloed hebben is mijn persoonlijke ervaring. Ik vond de publicatie een verademing. De gevallen van dementie in mijn omgeving gaven mij als 76-jarige het gevoel dat ieder geval van dementie tot een nauwelijks te beïnvloeden doemscenario leidt. Ik dank de onderzoekers voor het geven van hoop dat leefstijl wel degelijk kan helpen. 

Risicofactoren alcoholgebruik door vaders voor de conceptie en door moeders gedurende de zwangerschap

Een dag eerder verschenen er resultaten van onderzoek naar het Foetal Alcohol Syndrome (FAS). Meer dan 50 jaar wordt gewaarschuwd voor alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. Onderzoek leert dat 1 alcoholische consumptie per week al invloed kan hebben op de ontwikkeling van kinderhersenen en bijvoorbeeld het ontstaan van leerproblemen. Tijdens de zwangerschap wordt alcohol in het bloed van de zwangere vrouw direct doorgegeven aan de foetus via de placenta. Nieuw onderzoek leert dat alcoholgebruik door de vaders voor de conceptie ook een risico kan vormen voor een foetus tijdens de zwangerschap die volgt. Ten aanzien van het FAS hadden vrouwen geprotesteerd dat ze tijdens een zwangerschap niet hadden gedronken, maar dat wel de man alcohol had geconsumeerd soms bovenmatig.  Onderzoek stelt hen in het gelijk (2). Wel is het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap door vrouwen risicovoller dan voor de conceptie door mannen. Door omstandigheden ben ik al langer geïnteresseerd in de relatie tussen de placentafunctie en problemen tijdens de ontwikkeling en op latere leeftijd. Ik schreef daarover het boek het Placenta Mysterie. Zie tevens de petitie die ik hierover zond naar het Europees Parlement. Aanleiding was de diagnose Myotone Dystrofie type 1 die werd gesteld bij enige familieleden en bij vrouwen negatieve gevolgen kan hebben voor de placentafunctie en dus de foetus. Aanleiding was tevens dat onderzoek heeft aangetoond dat tijdens de Hongerwinter ondervoeding leidde tot ontwikkelingsstoornissen. Zou er een relatie kunnen zijn tussen de vele gevallen van dementie in de familie is dan de vraag die opkomt? Zie de website hongerwinter.nl. 

Slotopmerkingen: Gelet op de grote veranderingen die op de zorg afkomen met meer aandacht voor preventie, zelfstandig blijven wonen en leefstijl mag het duidelijk zijn dat de beschreven onderzoeken uiterst relevant zijn. Zie daarvoor ook de overige artikelen op de pagina ‘Artikelen’,  waaronder ook mijn petitie aan het EU-parlement. In een volgende publicatie besteed ik aandacht aan een nieuw boek van oud-psychiater Bram Bakker ‘Verslaafd aan geld. De meest gemiste diagnose’. Op grond van seculiere bronnen, de Bijbel en zijn ervaring als gerenommeerd psychiater gaat Bakker in op de invloed van geld op individu en samenleving. Boek over placenta is niet meer leverbaar.

Bronnen:

1.Wetenschappelijk tijdschrift The Lancet, ‘Dementia Prevention, intervention and care 2024’ en ‘Risk Factors for Dementia’ Published juli 31, 2024. Dementia prevention, intervention, and care 2024 (thelancet.com)   en  Risk factors for dementia (thelancet.com)

Tevens De Telegraaf redactie Buitenland, 1/8/2024 ‘Deze veertien risicofactoren spelen rol bij kans op dementie’. Deze veertien risicofactoren spelen rol bij kans op dementie | Buitenland | Telegraaf.nl

2.BBC 31/7/2024  Amanda Ruggeri ‘Foetal Alcohol Syndrome: why fathers need to watch what they drink too’. Tevens gecovered in NOS Journaal van 2/8/2024. Foetal alcohol syndrome: Why fathers need to watch what they drink too (bbc.com)

 

 

–Canada en de naoorlogse emigratie

In mei 1954 stapte Koosje Bol van de boot in de haven van Montreal. Zij was de 100.000 ste Hollandse emigrant. Veel emigranten kwamen aan in Montreal en vertrokken vandaar met de trein naar plaatsen als Winnipeg, Calgary en Vancouver.  Een reis van ruim drie dagen langs de Great Lakes, de oneindige prairies van Manitoba en de indrukwekkende bergketens van de Rocky Mountains. Het wordt allemaal beschreven in het boek ‘To All Our Children The Story Of The Postwar Dutch Immigration To Canada’, geschreven door Albert VanderMeyen uitgegeven door Paideia Press, in Jordan Station Ontario Canada, 1983. In het Voorwoord steekt de toenmalige Governor General of Canada, Edward Schreyer, zijn loftrompet over de Nederlandse emigranten. Hij is lovend over hun integratie, hun volharding, de wil om te slagen en daarvoor ontberingen te doorstaan. Indrukwekkend zijn de foto’s in het boek. Na het vaak emotionele afscheid in Holland volgde niet zelden een leven met ontberingen in een tijd waarin de economische gevolgen van de oorlog nog overal ter wereld merkbaar waren. Toch slaagden veel emigranten erin hun plaatsje te vinden in de Canadese samenleving. Anderen haakten af als gevolg van heimwee, familieperikelen, ziekte of om andere redenen.

Avontuur

Twaalf jaren na Koosje Bol stapte ik in juli 1966 zelf van de boot in de haven van Montreal en trok zeer tijdelijk in bij mijn broer, die al eerder naar Canada was geëmigreerd. Ik was in die tijd nog onbezonnen en meer uit op avontuur dan het worden van een succesvolle emigrant. Het was de periode van de Flower Power beweging en de stranden aan de Westkust van Canada van Vancouver tot San Francisco in de VS, vormden het centrum van die beweging. De Flower Power beweging was een reactie op de oorlog in Vietnam. Zie ook mijn vorige webpublicatie daarover. Ik ervoer dat Canada een prachtig land was, maar ook een hard land waar zeer hoge eisen werden gesteld aan werknemers en anderen en met een minimaal sociaal vangnet. Ik had diverse banen, soms kortstondig en soms langdurig. Kampen we in Holland met immigratie- en integratieproblemen in Canada was daar toen weinig van te merken. In de meeste organisaties waar ik werkte werd je geconfronteerd met een gemêleerd gezelschap van collega’s met uiteenlopende achtergronden op het gebied van nationaliteit, levensbeschouwing, ras en kleur. Op de trein waar ik werkte op het traject Vancouver-Winnipeg had ik een goede band met een collega van Indiaanse oorsprong, bij wie ik ook thuis kwam. Achteraf besef ik dat ik de mogelijkheden die er waren niet volledig heb benut. Ik zou voor een vakantie van twee weken teruggaan naar Holland in het najaar van 1968, maar het retourticket bij de KLM verliep omdat ik (impulsief) besloot om met een goede vriend druiven te gaan plukken in Frankrijk. Mijn financiën waren ontoereikend om weer terug te gaan naar Canada en dat betekende het einde van mijn emigratie-avontuur. Niet veel later viel de oproep voor de dienstplicht bij mijn ouders in de brievenbus. Ik ging voor vier jaren het leger in als Kort Verband Vrijwilliger. .Foto’s familiearchief: als steward in de restauratiewagen van Canadian Pacific Railways op het fascinerende traject van Winnipeg door de Rock Mountains naar Vancouver (1967). De winter in Montreal en de gevolgen van een slechte leefstijl (1966). Militair in Ermelo bij de School Reserve-Officieren en Kader Infanterie (1969). Gemeentepolitie Naaldwijk (1974).

Ambtenaar

Nadat ik mijn vrouw Dieneke had ontmoet trouwden we in 1971 en stichtten in de jaren die volgden een gezin. We kenden voorspoed en tegenslagen, maar in het steeds welvarender wordende Holland met prima zorg en een goed sociaal vangnet hebben we ook zegeningen ervaren. Door Dieneke werd ik ook weer nadrukkelijk bepaald bij het christelijke geloof. Er waren echter ook momenten van heimwee naar het overzichtelijke, minder formele  en avontuurlijke leven in Canada. Mijn werk in het leger, bij de politie en een rijksinspectiedienst heb ik altijd met voldoening gedaan en de overheid was een goede werkgever. In februari van dit jaar overleed Dieneke aan complicaties van een ernstige spierziekte. Ik ben 76 jaar en ik hoop na de inzinking die ik nu heb en verwerking, nog wat jaren tegoed te hebben. Maar daar voeg ik direct aan toe Deo Volente. Niet alles in het leven is maakbaar. En onverwachte situaties zijn niet altijd te vermijden Lees op deze website ook hoofdstuk 2 van het boekje Danny, over mijn jongste zoon die dezelfde spierziekte heeft als Dieneke. En dat uitgerekend Quebec waarin Montreal ligt, de hoogste prevalentie (hoe vaak een ziekte voorkomt onder de bevolking) van die zeldzame ziekte heeft. Danny-boekje-website.pdf (jaapspaans.nl)

Radioprogramma

Een goede vriend wees mij onlangs op een radioprogramma dat wordt uitgezonden in Montreal en is gericht op emigranten. Hij presenteert een gospel en blues programma op de zaterdagavond van 19.00 tot 21.00 uur CET. Ik beluister het graag en u kunt dat ook doen door de volgende link aan te klikken Programmation | Prog Core Radio zie op de site onder de pagina Accueil en kijk op de naam van de presentator Gerhard Klaasen. Soms laat het verleden weer op bijzondere wijze van zich horen.

–Mijn petitie aan de Tweede Kamer over Cyberveiligheid

ANTWOORD VAN DE KAMERCOMMISSIE DIGITALE ZAKEN (DIZA) VAN DE TWEEDE KAMER OP MIJN VERZOEK/PETITIE

PETITIE CYBERVEILIGHEID ANTWOORD KAMERCOMMISSIE DIZA

Dat digitalisering onze samenleving domineert is inmiddels evident. De voordelen ervan vallen ook niet te ontkennen. Toch wijst een groeiend aantal onderzoeken en publicaties uit dat steeds meer burgers de ontwikkelingen niet kunnen volgen en de aansluiting in de samenleving missen. Dat geldt met name voor mensen met een beperking en een deel van de senioren. Uitsluiting van belangrijke maatschappelijke processen en groeiende afhankelijkheid van zorgverleners, mantelzorgers of familie vallen hen ten deel. Ook nemen de veiligheidsrisico’s toe voor de naar schatting twee miljoen medeburgers. Een recent voorbeeld zette mij aan het denken en ik besloot een verzoek/petitie te zenden aan de Tweede Kamer, waar het door de Commissie Digitale Zaken (DIZA) in behandeling is genomen. Gebruik van dit democratische uit onze Grondwet voortvloeiende recht wordt steeds belangrijk door de invoering van de Wet digitale overheid Wet digitale overheid Wet digitale overheid – Digitale Overheid en de Wet digitale toegankelijkheid Hoe voldoe ik aan de wet? Digitale toegankelijkheid – Digitale Overheid die vanaf 2025 ook geldt voor banken en andere organisaties. 

VERZOEK/PETITIE

Afzender: J. Spaans    Aan: Tweede Kamer der Staten-Generaal Commissie Digitale Zaken (DIZA) Datum: 8 april 2024

Onderwerp:  Cyberveiligheid: Zorg over bankfraude door middel van AI, Deep Fake en Gezichtsherkenning geuit in diverse publicaties en media-uitingen afgelopen weekeinde en wat dit voor gevolgen kan hebben voor de burgers, met name de 2 miljoen Nederlanders die digitaal kwetsbaar zijn en het tempo in de samenleving niet kunnen bijhouden.

 Geachte heren/dames,

Ik word deze week 76 jaar en op grond van signalen die ik ontvang vanuit mijn omgeving en persoonlijke ervaring voel ik mij genoodzaakt deze petitie in te zenden. Ik heb in het verleden diverse petities en verzoeken over het onderwerp cyberveiligheid ingediend bij de Tweede Kamer en die zijn altijd serieus behandeld en afgewikkeld, wat de democratie en onze rechtsstaat siert.

Diverse dagbladen en media besteedden het afgelopen weekeind aandacht aan de nieuwe criminele truc met deepfake, waarbij hackers je gezicht kopiëren en je bankrekening plunderen. We leven in een turbulente tijd en dit bericht komt op een moment dat de mobiele telefoon de pinpas aan de kassa verdringt en het beleid van banken erop is gericht om telebankieren met scanners of e-dentifiers terug te dringen en uiteindelijk te stoppen. Dat daarmee de risico’s van deze vorm van cybercriminaliteit toenemen met name voor kwetsbare groepen in de samenleving, zoals bepaalde groepen senioren en mensen met een beperking, is evident. Daarmee zal de afhankelijkheid van hen en de druk op mantelzorgers, familie en anderen toenemen en het risico op cybercriminaliteit vergroten.

ESSENTIE VAN DEZE PETITIE: Ik verzoek de Kamer maatregelen te nemen en invloed uit te oefenen bij het bankwezen, om het terugdringen en bij ongewijzigd beleid geheel stoppen met het gebruik van scanners bij het telebankieren te voorkomen.

Ik woon in een appartementencomplex voor senioren en heb veel contact met burgers met een beperking. Ik kan de volksvertegenwoordigers verzekeren, dat het eenzijdig sturen op gebruik van mobiele telefoons grote negatieve gevolgen kan hebben voor deze doelgroepen wat door het aangehaalde nieuwsfeit wordt bevestigd. Door het sluiten van veel lokale bankfilialen in de coronaperiode en het reduceren en bemoeilijken van telefonische contactmogelijkheden is die situatie al verslechterd.

Een onomkeerbaar proces maar toch…..

Ik realiseer mij terdege dat de digitalisering van de samenleving onomkeerbaar is. Dat neemt niet weg dat banken een zorgplicht hebben, waarop ook de kwetsbare groepen aanspraak moeten kunnen maken. Op uitnodiging van de toenmalige Registratiekamer, thans de Autoriteit Persoonsgegevens, nam ik in 2000 deel aan het Publiek Debat Biometrie in Den Haag dat als uitgangspunt had het rapport “At Face Value On Biometrical Identification and Privacy’. In de evaluatie werd toen al gewezen op de enorme maatschappelijke gevolgen op langere termijn van biometrische systemen, met name die kunnen worden toegepast zonder dat men het weet zoals stem- en gezichtsherkenning. Als oud politieagent en opsporingsambtenaar bij een inspectiedienst, realiseer ik mij dat in het kader van de rechtshandhaving identificatie/authenticatie en digitalisering niet meer weg te denken zijn. Tegelijk wordt het doen van aangifte ernstig bemoeilijkt, door het gebrek aan mankracht en brede deskundigheid bij de politie en het feit dat grensoverschrijdende opsporingsonderzoeken, waarvan vermoedelijk in de aangehaalde aanleiding voor deze petitie sprake was, op veel belemmeringen en tegenwerking stuiten. Het is wel aangetoond dat ook staten cybercrime inzetten voor destabilisering en gewin. De banken doen hun best om de burgers bij de digitalisering te stimuleren, maar beseffen helaas onvoldoende dat veel burgers daartoe, om welke reden dan ook, niet in staat zijn.

Om deze petitie niet te uitgebreid te maken som ik voor de juiste afwegingen een  aantal bronnen op uit diverse maatschappelijke invalshoeken. Ik zou het met vele tientallen publicaties kunnen aanvullen. Vast staat inmiddels wel dat ook degenen die digitaal vaardiger zijn dan de aangehaalde doelgroepen geen of onvoldoende antwoord hebben op de geschetste complexe problematiek. Ik heb overigens diverse boeken en publicaties over dit onderwerp geschreven, die voor een deel ook aan de Tweede Kamer zijn gezonden. Daarnaast heb ik over het onderwerp correspondentie gevoerd met diverse ministers en Kamerleden. Desgewenst kan ik die ter aanvulling verstrekken.

Ik sluit deze petitie af met een quote van de bekende wetenschapper wijlen Stephen Hawking die ons maant tot zorgvuldigheid, empathie en betrokkenheid bij de zwakkeren in de samenleving, geuit tijdens een toespraak aan de gerenommeerde Oxford Universiteit in november 2016. Volgens hem wordt de aarde bedreigd door de huidige technologische vooruitgang, de groeiende kans op een nucleaire oorlog en onze zelfzuchtige en agressieve genen die ons de das omdoen’.

Met vriendelijke groet,

Jaap Spaans

Overzicht relevante bronnen:

  1. De Telegraaf, 7 april 2024 ‘Alarm om nieuwe criminele truc met deepfake: ‘Hackers kopiëren je gezicht en plunderen je bankrekening’. Door Sven Rietkerk.
  2. Petitie van mij aan de Tweede Kamer over cyberveiligheid van 20 februari 2020 kenmerk 2020Z03022/2020DO7373.
  3. Nederlands Dagblad, 15 mei 2002, 2 pagina’s grote reportage ‘Toekomst wordt ramp door veiligheidstechnologie’.
  4. Brief van 11 februari 2005 over de gevolgen van biometrische identificatie van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Th.C. De graaf kenmerk BPR 2004/78858.
  5. Mail van De Nederlandsche Bank van 27 juni 2019 over de digitalisering van de samenleving, waarin DNB aangeeft dat het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer MOB nadrukkelijk stelt dat betaaldiensten voor iedereen bereikbaar en toegankelijk moeten zijn en er voor consumenten die moeite hebben met digitalisering alternatieven moeten zijn/blijven.
  6. De Volkskrant, 14 juni 2019. ‘Digitaal bankieren gaat velen boven de pet’. Van het totale klantenbestand van een grote bank bankierde in 2019 een op de drie offline. Koen Haegens.
  7. Dagblad van het Noorden, 7 juni 2022. ‘Kloof dreigt door groei digitale zorg’. Zo’n twee miljoen Nederlanders zijn digitaal niet vaardig’.
  8. Registratiekamer , 21 februari 2000 Vooraankondiging Publiek Debat Biometrie 18 mei 2000. Basis voor het debat was het eerder aangehaalde rapport At Face Value. Ik nam op uitnodiging van de Registratiekamer deel aan het debat.
  9. Het Financieele Dagblad, 29 augustus 2020 ‘Gezichtsherkenning’ n.a.v. het boek Turning Point over hoe we op een keerpunt staan met het beleid rond AI.
  10. Het Financieele Dagblad, 4 februari 2017. ‘We laten ons teveel sturen door de ongeremde digitalisering.
  11. De Telegraaf, 28 mei 2021. ‘Acceptgiro sterft uit, tot verdriet van ouderen. Deel zeventigplussers vertrouwt internetbankieren niet’
  12. Reformatorisch Dagblad, 27 oktober 2010. ‘Ook wie niets heeft te verbergen, moet vrezen’.
  13. Open Brief van Jaap Spaans aan de Nederlandse Banken via de NVB over de onder druk staande keuzevrijheid en waardigheid van kwetsbare groepen burgers.
  14. ‘Vragen Jaap Spaans over identificatie’ en ‘Cyber Security’. Ingezonden brief van Jaap Spaans in de Hoogeveensche courant, respectievelijk 5 november 1999 en 16 januari 2012.

–Dwangwetgeving GGZ

Het toonaangevende vakblad voor juristen ‘Nederlands Juristenblad’ plaatste mijn casus op 7 juli 2023 in het blad en in de week van verschijning tevens op de website zie: njb.nl/blogs/crisissituatie-in-een-wooncomplex-met-sociale-huurwoningen-voor-senioren/

Zie ook de publicatie hierover van 16/7/23 op Regionieuws Hoogeveen Jaap Spaans beschrijft een trieste situatie rond de Wet zorg en dwang – Regionieuws Hoogeveen

In 2020 werd nieuwe dwangwetgeving ingevoerd. De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Wzd), kwamen in de plaats van de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. De Wzd is bedoeld voor situaties waarin gedwongen opname van burgers met een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap moet worden overwegen. Hun grondrechten zijn gelet op hun kwetsbaarheid gewaarborgd. De Wvggz geldt bijvoorbeeld voor verwarde personen waarop de Wzd niet van toepassing is. Helaas bleek de wetgeving in de praktijk onuitvoerbaar. Daarom werd een evaluatie opgesteld door ZonMw . Deze organisatie bekijkt in opdracht van onder andere de overheid voor welke vraagstukken we staan binnen de gezondheidszorg, zowel nationaal als internationaal.  Zo kunnen kennis en middelen gebundeld worden om deze vraagstukken op te lossen. De 340 pagina’s tellende evaluatie over de dwangwetgeving is complex voor non-professionals. Het verdient daarom aanbeveling in ieder geval de samenvatting door te nemen.  Een van de algemene conclusies in de evaluatie is dat ‘De implementatie van de Wvggz en Wzd op gang is gekomen, maar op tal van punten nog moeizaam verloopt, zeker waar het gaat om de Wzd. Evaluatie te vinden via de volgende link  Eerste evaluatie Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en Wet zorg en dwang, deel 2 | Rapport | Rijksoverheid.nl

De minister voor Langdurige Zorg en Sport geeft in haar Kamerbrief over aanbieding van het eindrapport aan, dat er knelpunten zijn bij de uitvoering van deze dwangwetgeving. Volgens haar is de wetgeving complex en de implementatie mislukt. Veldinformatie wordt belangrijk gevonden. Dat was voor mij reden om een casus op te stellen die nog voor de zomer op deze website verschijnt als onderdeel van deze publicatie. Maatschappelijke factoren als de toenemende vergrijzing, het tekort aan woningen en de introductie van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) spelen daarbij een belangrijke rol. Beleidsdoelstelling is om het  aantal plaatsen in verzorgingshuizen niet meer uit te breiden en langer zelfstandig blijven wonen voor ouderen en mensen met een beperking. 

–Maakbaarheid, wetenschap en geloof

Maakbaarheid is een onderwerp waarover veel wordt gedebatteerd en gediscussieerd. Het begrip kan worden omschreven als een ideaal, ‘dat draait om beheersbaarheid, het uitbannen van leed en tragiek, en het realiseren van geluk’ (1). Door de huidige maatschappelijke dynamiek roept het steeds meer discussie op en dat is begrijpelijk. Je zult maar een controle freak zijn die plotseling met misère wordt geconfronteerd of je bent door onverwachte omstandigheden niet meer in staat een op structuur gericht leven te leiden. Ziekte kan zomaar je leven binnendringen met een slopend medisch traject en voortdurend inleveren op fysiek of psychisch gebied. Ziekte die vaak niet het gevolg is van ongezond gedrag maar van een erfelijke ziekte of onverantwoord verkeersgedrag van anderen. Ook een samenleving en zelfs de hele wereld kan worden geconfronteerd met de grenzen van maakbaarheid. De Coronapandemie heeft de kwetsbaarheid van de mensheid keihard aangetoond. De onverwachte oorlog in Oekraïne heeft een mondiaal domino-effect tot gevolg met torenhoge inflatie, een energiecrisis en naar verwachting een voedselcrisis. Die gevolgen zijn merkbaar op alle continenten en ook in ons land, de woonplaats, in supermarkten en bij de benzinepomp. Het is zelfs niet uitgesloten dat de thermostaten komende winter omlaag moeten en wie in het welvarende Europa had dat ooit gedacht?

De maakbaarheidsillusie

De Tweede Kamer is 2 maanden met zomerreces en daarop was kritiek omdat we in crisistijd zijn. De media zijn een langdurige zomerprogrammering gestart. Informatieve programma’s zoals Goede Morgen Nederland zijn tijdelijk uit beeld en de leemte wordt opgevuld door sport en andere programma’s. Een zomerprogramma dat mij aanspreekt is het Filosofisch Kwintet met presentatrice Clairy Polak op de zender Human. Vier gasten discussiëren  over belangrijke maatschappelijke thema’s als ‘de rechtsstaat’, ‘macht’ en ‘technologie en moraal’. Hoewel mijn levensbeschouwelijke visie  verschilt van die van Human, zijn er ook raakvlakken. Volgens de website van het Humanistisch Verbond is het humanisme een open levensbeschouwing die zich richt op reflectie en dialoog. Mensen hebben een autonome en verantwoordelijke rol in de vormgeving van hun bestaan. Het onderwerp ‘maakbaarheid in tijden van crises’ stond centraal in de eerste uitzending, een onderwerp dat mij als christen aanspreekt. Centraal stonden vragen als ‘wat hebben decennia aan maakbaarheidsdenken opgeleverd?’ en ‘wanneer zijn we het geloof in de maakbaarheid van de maatschappij verloren en waarom geloven we dan weer wel in de maakbaarheid van het individu?’. Achter ons ligt een periode van 75 jaar vrede, ongekende welvaart en individuele vrijheid. De Coronapandemie en de verwoestende oorlog in Oekraïne verpletterden de maakbaarheidsillusie (2).

Wetenschap

Ook voor de rol van de wetenschap is er de laatste tijd veel aandacht. Er wordt messcherp over gediscussieerd tot in de Tweede Kamer toe, bijvoorbeeld rond de klimaatdiscussie, het stikstofdossier, complot denken, taalgebruik etc. Wat mij dan opvalt is het gebrek aan tolerantie, ook van de zogenaamde ‘toleranten’. Kritiek op de wetenschap wordt als een vorm van ‘heiligschennis’ beschouwd en dat gaat mij te ver. De wetenschap is juist gebaat bij discussie en debat om scherp te blijven  en veel wetenschappers delen die mening. Ik wil voorop stellen dat ik veel respect en waardering heb voor de wetenschap en het vele nuttige onderzoek dat wordt verricht. Veel moderne zegeningen danken we aan de technologie en de wetenschap. In de gezinssituatie heb ik ervaren dat medische zorg en behandeling levensverlengend waren. Maar er zijn grenzen aan de mogelijkheden van de wetenschap en wetenschappelijk onderzoek heeft ook tot excessen geleid. Dat moet kunnen worden benoemd. In de euforie van de digitalisering was er onvoldoende oog voor de nadelen die zich nu op de wereld aftekenen zoals cybercriminaliteit, cyber war, grootschalige privacy schendingen in delen van de wereld en kwetsbare burgers die ontwikkelingen niet kunnen bijhouden. Door de spanningen op de wereld is de wapenwedloop versneld. Er wordt openlijk gedreigd met de inzet van atoomwapens. Wetenschappelijk onderzoek lag aan de basis van veel oorlogstechnologie. Aan klimaatverandering en milieurisico’s ligt overconsumptie ten grondslag, vooral in de rijke landen. In 1972 verscheen het ‘Rapport van de Club van Rome de grenzen aan de groei’. Hoofdstuk 3 gaat over ‘De groei in het wereldsysteem’ waarbij de samenhang tussen de vijf basisvariabelen bevolking, kapitaal, voedsel, natuurlijke hulpbronnen en vervuiling centraal staat. Uitgerekend deze maand maakte de Verenigde Naties bekend dat de wereldbevolking eind dit jaar 8 miljard mensen telt. In 1972 was dat 3.780 miljoen. Een verdubbeling in 50 jaar. Ruim 800 miljoen mensen leven in armoede.  

Geloof

Gelet op de aangehaalde variabelen is het niet moeilijk om een eenvoudige analyse te maken. De aarde is zwaar overbelast door een proces dat onomkeerbaar lijkt. Natuurlijke cycli spelen daarbij een rol, maar ook menselijk gedrag. De wetenschap kan ongetwijfeld een positieve bijdrage leveren aan oplossing van bepaalde problemen maar is, gelet op millennia geschiedenis, niet bij machte die structureel op te lossen. Veel problemen hebben immers te maken met oneerlijke verdeling van de welvaart, hebzucht, egoïsme en machtswellust. Het kwaad oftewel de gebrokenheid in de schepping blokkeert ingrijpende veranderingen. Ook na de publicatie van het rapport van de Club van Rome werd het groeidenken onverminderd voortgezet, met de vele huidige crises tot gevolg. Niet alles blijkt maakbaar te zijn. Ondanks secularisatie, kerkverlating in de rijke landen, denk ik  dat de Bijbel nog steeds een wijs en praktisch boek is. In veel geloofsovertuigingen nemen soberheid, rentmeesterschap en naastenliefde een belangrijke plaats in. Dat kan zich op vele wijzen uiten in de praktijk bijvoorbeeld door te vasten of dienstbaar te zijn aan de naaste. Joden vieren eenmaal per jaar het Loofhuttenfeest (Soekot). Een week lang wordt de luxe omgeving verruild voor een hut van bladeren. Herdacht wordt dat de Israëlieten veertig jaar lang in de woestijn rondtrokken onder de bescherming van God en in tenten of hutten woonden. Het dak van de loofhut heeft een opening met zicht naar de hemel. Wat vast staat is dat door de huidige crises op de wereld de behoefte aan levensbeschouwing en zingeving toeneemt. Ik verwacht dat dit proces zal doorzetten. Bijgevoegd een overzicht van een aantal belangrijke Bijbelteksten zoals opgenomen in mijn boek ‘Christenen en de Welvaartsmaatschappij. Bijbelteksten rentmeesterschap geld 

Bronnen:

  1. Dagblad Trouw, publicatie n.a.v. het proefschrift van Robert van Putten ‘De ban van beheersing’.
  2. Het Filosofisch Kwintet met presentatrice Clairy Polak over maakbaarheid in tijden van crises. Omroep Human, 3 juli 2022.