-AFFAIRES binnen de krijgsmacht

Ons land kende de afgelopen jaren een groot aantal affaires. In de meeste gevallen ging het daarbij om overheidsbeleid. Recente affaires zijn de Toeslagenaffaire, Functie Elders, en de Afwikkeling van de aardbevingsschade door de gaswinning. Er zijn ook affaires die minder aandacht kregen dan bijvoorbeeld de Lockheed Affaire, maar terugblikkend en gelet op de huidige complexe situatie in de wereld toch van belang zijn voor de toekomst. Drie affaires betreffende Defensie die lessen inhouden voor de huidige gespannen tijd zijn de Generaalsruzie, de Walrusaffaire en De Lachende Generaal. Bronnen zijn onder andere te vinden op de website van het Nederlands Veteraneninstituut. (1) en onder 2.

De Generaalsaffaire

Begin jaren zeventig was er grote onvrede over allerlei veranderingen binnen de krijgsmacht. Ik diende toen zelf vier jaren als beroepsmilitair in het leger bij de School Reserve Officieren en Kader Infanterie in Ermelo (SROKI). Belangrijke verandering die zich in die tijd voltrok was dat dienstplichtige militairen meer vrijheden kregen. Zo werd de groetplicht afgeschaft en soldaten mochten voortaan lang haar hebben. De Nederlandse krijgsmacht kreeg de reputatie van ‘hippieleger’. Teveel inspraak zou het militaire gezag en de discipline ondermijnen en de weerstand van generaals was begrijpelijk. Zelfs bij de SROKI waar ik als instructeur werkte was die weerstand voelbaar. Toch waren de dienstplichtigen die zich daar moesten melden wel gemotiveerd, omdat zij doorgaans een hoog opleidingsniveau hadden en de dienstplicht beschouwden als een stap in een carrière na de dienst. Het kostte een sergeant-instructeur vaak wel inspanning om goed met de toekomstige en hoogopgeleide kaderleden en officieren te communiceren. Toen de stofwolken van het conflict waren neergedwarreld, bleek dat de Generaalsruzie minstens vijf generaals de das had omgedaan. Niemand werd ontslagen. Ze stapten alle vijf zelf op. In hoeverre de situatie heeft bijgedragen aan de oprichting van het huidige beroepsleger is moeilijk in te schatten. Wel is het een vaststaand feit dat Europa, gelet op de huidige geopolitieke spanningen, grote problemen heeft. De getalsmatige afbraak van de krijgsmacht heeft decennia geduurd en het is een illusie te denken dat dit in een aantal jaren kan worden opgelost. Ondanks de wake-up call die de afgelopen weken over Europa is uitgestort, worden verdeeldheid en economische belangen niet in korte tijd overbrugd. Tenzij de situatie echt urgent wordt en dat sluit ik niet uit. Niet voor niets hanteert de secretaris-generaal van de NAVO oud premier Marc Rutte tegenwoordig regelmatig het woord oorlog en oorlogsmentaliteit. Foto’s Jaap Spaans: kazerne in omgeving Steenwijk. Kazernes werden getransformeerd tot luxe appartementencomplexen. Er zou toch geen oorlog meer komen? Standbeeld op voormalig oefenterrein Ermelose Heide. Voor meer foto’s zie de pagina Foto’s op deze site.

Bezuinigingswoede

De Walrusaffaire en de Generaalsruzie houden verband met enorm kostenoverschrijdingen bij aanbestedingen voor de Walrus-onderzeeboten. De vier onderzeeboten kostten uiteindelijk twee miljard  gulden terwijl ze op 120 miljoen gulden per boot waren begroot. Nieuwe onderzeeboten zijn afgelopen jaar al besteld in Frankrijk en onze portemonnee moet verstandig worden beheerd. Hoge budgetoverschrijdingen zoals de huidige situatie rond de renovatie van het Binnenhof, kunnen grote gevolgen hebben voor alle burgers. Andere begrotingen zullen opdraaien voor de groei van het defensiebudget. De andere affaire gaat over generaal van der Vlis die in 1994 werd geconfronteerd met opdrachten waar hij niet achter stond, met als gevolg dat hij ontslag nam als chef van de Defensiestaf. Hij kon zich niet vinden in de overheidsbeslissing om de net opgerichte Luchtmobiele Brigade naar Srebrenica te sturen. Hij vond dat Dutchbat te licht bewapend was en niet goed voorbereid om de moslimenclave te beschermen. Laat de lezer zelf oordelen of dit lessen voor de toekomst zijn. Het was de tijd dat de Vereniging van Dienstplichtige Militairen (VVDM) grote invloed had binnen de politiek en de krijgsmacht (3). Foto Jaap Spaans. Onderzeeboot Marine  museum Den Helder.

Door de ernstige geopolitieke ontwikkelingen van dit moment word ik indringender bepaald bij geloof,  zingeving en de gebrokenheid van de Schepping.

Bronnen: parafraseringen en citaten

1.Politieke affaires – Nederlands Veteraneninstituut

2.De affaires in 13 jaar premierschap Rutte’. NOS-Nieuws 11 juli 2023. Tevens website De Nederlandse Grondwet Politieke integriteitsindex 2022: recordaantal affaires, CDA heeft de meeste affaires. De affaires in 13 jaar premierschap Rutte en Politieke Integriteitsindex 2022: recordaantal affaires, CDA heeft de meeste affaires – Nederlandse Grondwet

3. VVDM De vakbond voor dienstplichtigen – collectie – Nationaal Militair Museum