De zomer van 2023 gaat de boeken in als de zomer van de natuurrampen. Bosbranden, overstromingen en stormen teisteren enorme natuurgebieden in Canada en de VS, Aziatische en Europese landen. In het RTL Nieuws van 6 augustus 2023 vertolkte een aangeslagen en geëmotioneerde inwoner van Kosovo zijn emoties en gevoelens over de overstromingen die zijn land zo hard troffen en sprak de volgende woorden: De natuur verzet zich tegen alles wat we haar aandoen’. Soms raakt een uitspraak van een gewone, door leed getroffen burger die diep uit zijn ‘hart’ komt, je meer dan de diarree aan rapporten en onderzoeken van deskundigen. De man vertegenwoordigt de miljoenen en wellicht miljarden mensen op onze planeet, die hetzelfde denken maar onvoldoende worden gehoord. De talrijke rapporten en onderzoeksresultaten van een doorgaans welgestelde en over consumerende intellectuele bovenlaag van de bevolking, worden onvoldoende gelezen en opgenomen door het grote publiek dat vaak moeite heeft de informatiegolf te verwerken. Het is inmiddels een mondiaal probleem. In de communicatieleer is het bekend dat teveel informatie contraproductief kan werken en dan niet bijdraagt aan een gedragsverandering. Centraal onderwerp in de milieu- en klimaatdiscussie moet zijn het beteugelen van onrecht, hebzucht en egoïsme. Een brede gedragsverandering is noodzakelijk om de aarde van de ondergang te redden. 
Een probleem dat ieder mens aan gaat maar in het bijzonder de verantwoordelijkheid is van politici, beleidsmakers, journalisten, opinieleiders, machthebbers en andere invloedrijke personen. Afgelopen week vond in Rio de Janeiro het regionale overleg plaats over de toekomst van het Amazonegebied, ook wel omschreven als de ‘longen van de Aarde’. Doel was het voorkomen van verdere ontbossing en houtkap en het treffen van maatregelen om vervuiling en schade door onder andere mijnbouw te voorkomen. Het belang van ingrijpende maatregelen werd breed onderkend. Helaas stonden belangentegenstellingen een slotverklaring om de ontbossing in 2030 te beëindigen in de weg.
Foto aardbol Jaap Spaans. Gemaakt in het Biochron van het middels verdwenen Noorderdierenpark te Emmen
Waarschuwingen werden genegeerd
De verwoestende ervaringen van de afgelopen zomer tonen keihard aan dat de milieu- en klimaatproblematiek niet kan worden genegeerd. Aan de vele waarschuwende rapporten en onderzoeksresultaten kunnen nu ervaringen van miljarden mensen worden toegevoegd. De schrik zit er dan ook goed in merk ik aan reacties die ik krijg. Steeds meer mensen maken zich zorgen over de toekomst en vooral veel jongeren. Een goede kennis in Canada mailde mij dat er een gebied van driemaal de omvang van Nederland is verbrand. Overstromingen zoals die plaats vonden in Kosovo, Oostenrijk en Noorwegen zouden desastreus zijn voor een klein en laag gelegen rivierenland als Nederland. Hoe dan ook zullen we de oorzaken van klimaatverandering moeten aanpakken. Evenals bij de scherpe coronadiscussie het geval was, leidt de discussie over klimaat en milieu tot onbegrip, scheuring en en radicalisering. 
Mondiaal verwijten de armere landen de rijke dat zij de gevolgen en de lasten moeten dragen voor de welvaart en soms excessieve consumptiedrift van de rijke landen. Dit immense probleem kan alleen worden opgelost door een soberder levensstijl, oftewel consuminderen in plaats van consume(e)ren. Het vereist wijsheid en inzicht van iedereen. Versobering kan immers grote maatschappelijke gevolgen hebben zoals meer werkloosheid, minder mobiliteit etc. Tijdens de Klimaattop van de VN in het Schotse Glasgow in 2021, opende premier Boris Johnson de bijeenkomst met de woorden ‘Het is 1 minuut voor twaalf’. In de periode erna volgde toch weer de onmacht om ingrijpende maatregelen te nemen. Het jaar 2023 beschouw ik als een wake-up call voor de mensheid. In 1992 was er in Rio de Janeiro de wereldmilieuconferentie van de VN. Professor Meadows van de gezaghebbende Club van Rome, waarschuwde voor de catastrofe die de mensheid zal treffen bij ongewijzigd beleid. Angstig geworden door waarschuwingen van enige Westerse landen dat grootschalige versobering zou leiden tot ongekende sociale onrust, massale werkloosheid, straatterreur en andere vormen van overlevingscriminaliteit, werden de goede voornemens niet in de praktijk gebracht. Waarschuwingen werden genegeerd. De zomer van 2023 heeft nu duidelijk gemaakt dat haast geboden is. Op grond van mijn levensovertuiging schreef ik een publicatie over Rio voor een inmiddels opgeheven christelijk maandblad. Zie: WebsitePublicatiesMilieu2017 Foto rechts Jaap Spaans: Hoe kunnen we overconsumptie in goede banen leiden?
In een volgende publicatie dit najaar ga ik dieper in op de vijf mondiale basisvariabelen, die ten grondslag liggen aan de geschetste problemen en met de dag actueler worden